Enkele jaren geleden toonde het omvangrijke ‘Leerboek slaap en slaapstoornissen’ van Johan ­Verbraecken e.a. aan hoe onze kennis over de slaap is toegenomen. Slaap bleek daarin een van de belangrijkste pijlers voor een langdurig goede gezondheid. Na dit boek voor ingewijden verschenen er onlangs twee boeken die de kennis over de slaap hapklaar maken voor de leek, weliswaar elk met een eigen invalshoek.

De Nederlandse professor publieksfilosofie Marli Huijer spreekt over het verschil tussen ‘ik-geneeskunde’ en ‘wij-geneeskunde’. In de ik-geneeskunde staat gepersonaliseerde zorg voor de patiënt centraal, terwijl in de wij-geneeskunde de focus uitgaat naar de leefomgeving en collectieve maatregelen om de gezondheid van eenieder, en in het bijzonder van mensen die maatschappelijk kwetsbaar zijn, te beschermen en te bevorderen.

De huidige COVID-19-crisis maakt gezondheidsongelijkheid opnieuw heel duidelijk. Mensen in maatschappelijk kwetsbare situaties stellen zorg vaker uit en vinden moeilijker hun weg in het zorglandschap.

De mondgezondheid bij oudere mensen is vaak ondermaats en nog meer bij zorgafhankelijke personen. Om deze problemen aan te pakken is teamwerk nodig.

Een drukke agenda, weinig geloof in vragenlijsten en vooral de vrees om de privacy van hun patiënt te schenden, verhinderen dat huisartsen screenen naar (problematisch) alcoholgebruik.

Vele landen beschouwen verslavingszorg, en bij uitbreiding de hele psychiatrische hulpverlening, als niet-essentieel. Lishman betoogde meer dan tien jaar geleden al dat we beter niet over psychiatrische zorg spreken, maar over zorg voor psychiatrische aspecten van ziektes.

Tijdens de eerste en tweede lockdown kon een deel van de verslaafden niet meer worden bereikt en stopte hun begeleiding abrupt. Hierdoor was er een hogere kans op herval en intensiever gebruik. Is ook een noodplan voor verslavingszorg nodig?

Huisartsen en andere zorgverleners lopen een groot risico op een besmetting met SARS-CoV-2. Uit dit onderzoek blijkt dat het infectierisico vooral tijdens de tweede golf hoger was.

Op het eerste zicht lijkt een fysiek zwaar beroep de levensverwachting te verkorten, maar bij correctie voor factoren zoals niveau van opleiding, medische voorgeschiedenis, rookstatus, BMI en sportactiviteiten, blijkt net het tegenovergestelde. Door gegevens uit de Gezondheids­enquête te koppelen aan het overlijdensregister zou ook in België de impact van een zwaar beroep op de levensverwachting kunnen worden nagegaan.

Continuïteit in de zorg voor een patiënt is een belangrijke karakteristiek van de huisartsgeneeskunde. Zo is er de informatiecontinuïteit of de directe toegang tot alle relevante informatie over de patiënt. Daarnaast is er de longitudinale continuïteit die verschillende ziekte-episodes overspant. En ten slotte omvat continuïteit ook de persoonlijke arts-patiëntrelatie. Wat draagt deze langdurige relatie met een vaste huisarts bij aan de gezondheid van patiënten?