In dit literatuuronderzoek wordt afgestapt van de beperkte definitie van placebo als zijnde een "niet-werkzaam produkt in gerandomiseerde klinische studies". Placebo is ruimer: het is een fenomeen dat behoort tot het domein van de communicatie en menselijke relatie, en is bijgevolg in elk arts-patiëntcontact aanwezig. Placebo op die manier be­schouwd, is niet langer een tegenstrever maar een bondgenoot in een he­ler consultatievoeren.

Dermatologische problemen komen frequent voor in de huisartsenpraktijk: zo'n 10 à 12% van de consultaties heeft hierop betrekking. Om bij te dragen tot een permanente navorming op dit vlak, werd deze rubriek rond de diagnostiek van huidproblemen opgestart. "Schil­fers in het haar" is intussen de tiende dermatologische vraagstelling in de reeks.

Spanningshoofdpijn is meer dan een uitsluitingsdiagnose. Ze heeft specifieke kenmerken en een aparte behandeling. De diagnostische criteria zijn recent op punt gezet door de International Headache So­ciety, waarbij de verschilpunten met migraine benadrukt werden. Het ef­fect van de behandeling hangt meer dan bij andere hoofdpijnvormen af van de ingesteldheid van de arts. Uitspraken als "U hebt niets, het zijn en­kel zenuwen" leidt meestal tot een verergering van het probleem. Hoe herkent men spanningshoofdpijn en welke behandeling is het best?

Een onderzoek van tien jaar geleden werd onlangs, in 1994, herhaald om nieuwe inzichten te krijgen in het consulatiegedrag van Marokkaanse en Belgische patiënten. Een groepspraktijk te Borgerhout leende hiervoor opnieuw zijn huisartsen uit. Veel verschillen met 1984 werden niet gevonden. Wel blijken zelfmedicatie en de vraag naar secundaire preventie bij de Belgische patiënten hun ziekte gedrag meer op dat van de Belgen afgestemd: vooral jonge Marokkaanse vrouwen lijken hun weg naar de medische diensten te hebben gevonden. De gebrekkige talenkennis bij de Marokkaanse patiënten blijft evenwel...

Dermatologische problemen komen frequent voor in de huisartsenpraktijk: zo'n 10 à 12% van de consultaties heeft hierop betrekking. Om bij te dragen tot een permanente navorming op dit vlak, werd deze rubriek rond de diagnostiek van huidproblemen opgestart. "Een sterk jeukende uitslag op de romp" is intussen de negende dermatologische vraagstelling in de reeks.

Vorige maand kwam osteoporose en vooral de preventie ervan reeds uitgebreid aan bod in het themanummer rond menopauze. Deze maand wordt dieper ingegaan op de botdensitometrie als techniek om de botmassa te evalueren. Aan de hand hiervan kan een vermoedelijke diagnose van osteoporose worden bevestigd, kunnen vrouwen met een verhoogd risico geïdentificeerd worden en is het mogelijk secundaire vormen van osteoporose (bijvoorbeeld bij een langdurige corticotherapie) te evalueren. Opdat de techniek optimaal wordt benut, is een eenmalige botdensitometrie in de perimenopauze het meest aangewezen...

In hoeverre komt de huisarts in aanraking met de problematiek van CO-vergiftiging? Dat was het uitgangspunt van een enquête die aan een honderdtal huisartsen werd voorgelegd. Hoe komen ze tot een dia­gnose, welke criteria gebruiken ze, lenen ze tijdens het huisbezoek op risi­cofactoren (gasboilers, kolenkachels, .. .), zijn ze voldoende geïnformeerd, enzovoort? Vermits de huisarts veelal de omgevingsfactoren en omstandig­heden van zijn patiënten kent, is hij goed geplaatst om de chronische vorm van co-intoxicatie op te sporen. De vage en aspecifieke symptomen maken het er echter niet...

De medische wereld is erin geslaagd om de levenskwaliteit van vrouwen in de menopauze aanzienlijk te verbeteren. Dat heeft geleid tot een sterke medicalisering van de problemen waarmee vrou­wen in de middenleeftijd worden geconfronteerd. Van de huisarts verwach­ten deze vrouwen niet alleen een aangepaste medische behandeling, maar ook nauwkeurige informatie over de mogelijkheden van zelfzorg.

Wanneer moet hormonale substitutie worden toegepast? Dit vraagt een zorgvuldig afwegen van alle voor- en nadelen per patiënt. Bestaat er een cardiovasculair risico? Hoe groot is de kans op osteoporose? Zijn er contra-indicaties om met de therapie te starten? Welk hormoon, in welke vorm en in welke dosis kan aan welke specifieke vrouw worden gegeven? Verschillende casussen illustreren hoe de arts hier te werk kan gaan.

Botdensitometrie is een diagnostische techniek die de botdichtheid meet. Als diagnostische test is hij minder waardevol op het ogenblik dat zich fracturen voordoen ten gevolge van gedaalde botdichtheid; klassieke opnames in functie van de behandeling zijn op dat ogenblik be­langrijker. Kan botdensitometrie een risicomaat zijn voor toekomstige frac­turen? Een gedaalde botdichtheid zou dan overeenkomen met een ver­hoogd risico op fracturen, zoals hypertensie een verhoogd risico voor een cerebrovasculair accident betekent of een verhoogde cholesterol voor een coronaire hartziekte.