De prevalentie van actieve rokers in België is in dalende lijn. Momenteel rookt 19% van de Belgische bevolking, vergeleken met 24% in 2004.1 Diverse initiatieven liggen mogelijk aan de basis van deze daling. Vanaf 2004 werd roken verboden in de trein, op het werk en in cafés. Verpakkingen van sigaretten moesten duidelijk de gevaren van roken weergeven alsook het telefoonnummer van de Rookstoplijn.

Klimaatverandering, vervuiling van het leefmilieu, verlies van ecosystemen en biodiversiteit, alsook het gebrek aan natuur in een stedelijke omgeving hebben een negatieve impact op de menselijke gezondheid en het welzijn. Het pleidooi om planetaire gezondheid deel te laten uitmaken van de beroepsethiek van artsen en zorgverleners klinkt dan ook steeds luider.

De laatste jaren is het aantal langdurig (1 jaar) arbeidsongeschikten aanzienlijk gestegen. Momenteel zijn er bijna 500 000 langdurig zieken in België (figuur 1).1 Volgens het Riziv zijn de meest voorkomende aandoeningen van psychische en locomotorische aard.

Vasculaire compressiesyndromen behoren tot een kleine, maar niet onbelangrijke groep van symptomatische vaatafwijkingen die altijd verdere oppuntstelling en behandeling vereisen. De klachten passen altijd in de differentiaaldiagnose van andere klachten.

Ondanks sensibiliseringscampagnes blijft het gebruik van slaapmedicatie, met name benzodiazepines en z-drugs, torenhoog in België (tabel). Tijdens de coronapandemie namen slaapproblemen, net zoals angst en depressie, bovendien fors toe. In 2020 stelde de vijfde COVID-19-gezondheidsenquête vast dat bijna driekwart (73%) van de Belgische bevolking slaapproblemen ervoer en ongeveer één op vijf een angst- (23%) of depressieve stoornis (22%) vertoonde.

Recent werd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde beschreven hoe en waarom opioïden dienen te worden afgebouwd bij patiënten met chronische pijn.1 Naast de afbouw zijn aanvullende interventies noodzakelijk, zoals (pijn)educatie.

De cijfers zijn gekend: tegen 2060 verdubbelt het aantal 80-plussers in Europa van 6% naar 12,5%. In Vlaanderen wordt verwacht dat het aantal personen met dementie tegen dan zal verdubbelen van 131 800 nu naar 260 000.

Contact met de natuur zorgt voor stressreductie, minder depressie en frustratie, beter algemeen welzijn en meer positieve energie. Welke handvaten helpen deze kennis te implementeren in de praktijk?

Patiënten via een ‘groen voorschrift’ aanzetten om vaker de natuur te bezoeken, is effectief, haalbaar en wordt positief ervaren. Dat blijkt uit een kleinschalig onderzoek in twee praktijken.

Een aanzienlijk deel van de hulpvragen bij de huisarts is werkgerelateerd. Dat kan gaan om een vraag naar arbeidsongeschiktheid voor banale gezondheidsklachten, waar het attest meer dan de diagnose of de behandeling de reden is voor het doktersbezoek. Maar ook meer complexe vragen komen voor, zoals fysieke en mentale klachten die verband houden met arbeidsongevallen, Repetitive Strain Injuries (RSI), problemen met de werkgever of conflicten met collega’s op het werk.